Home
Sluiten

Instemming Tweede Kamer voor afschaffen bestuurlijke dwangsommen helpt IND

Last update: 25 juni 2024

Een meerderheid van de Tweede Kamer heeft vanmiddag ingestemd met het afschaffen van bestuurlijke dwangsommen voor de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Als ook de Eerste Kamer instemt met de wetswijziging dan hoeft de IND een deel van het bedrag dat de dienst nu kwijt is aan dwangsommen niet meer te betalen. Rechterlijke dwangsommen blijven wel mogelijk. De IND pleit er al langer voor om ook de rechterlijke dwangsommen af te schaffen.

De IND betaalt een dwangsom aan aanvragers als beslissingen niet binnen de wettelijke termijn worden genomen. Het totaalbedrag aan dwangsommen loopt al langere tijd op doordat een steeds groter aantal aanvragers steeds langer moet wachten. In het eerste tertaal van 2024 betaalde de IND 9,9 miljoen euro aan dwangsommen, in heel 2023 was dit 11,3 miljoen euro.  

Dwangsommen werken niet 

De IND is geen voorstander van dwangsommen, omdat het niet bijdraagt aan sneller beslissen. Integendeel, ze hebben juist een ontwrichtend effect. Het behandelen van dwangsomprocedures kost extra tijd en capaciteit. Die kan de IND niet inzetten voor het behandelen van nieuwe aanvragen. Terwijl het grote aantal aanvragers dat lang wacht juist reden is voor de dwangsommen. De IND vraagt daarom al langer om ook de rechterlijke dwangsom af te schaffen. In ieder geval ziet de IND graag dat de dwangsommen verlaagd worden zodat de financiële gevolgen kleiner worden.  

Twee soorten dwangsommen

De wettelijke beslistermijn is voor elke aanvraag anders. Als de beslistermijn voorbij is en de IND nog geen beslissing heeft genomen, dan kan een aanvrager de IND in gebreke stellen. Dit betekent dat deze persoon de IND vraagt om binnen twee weken alsnog een beslissing te nemen. De IND heeft dan nog twee weken om te beslissen. Als dat niet gebeurt, moet de IND een bestuurlijke dwangsom betalen voor elke dag dat de beslissing te laat is, tot een maximumbedrag van €1.442. Deze bestuurlijke dwangsom geldt niet voor de asielprocedure. Maar iemand die asiel aanvraagt, kan de IND wel in gebreke stellen. Dat is namelijk een voorwaarde om daarna de procedure voor de rechterlijke dwangsom te starten, als dat nodig is.

Als de IND twee weken na de ingebrekestelling niet heeft beslist, kan een aanvrager in beroep gaan bij de rechter. De rechter bepaalt dan binnen welke periode de IND dan nog moet beslissen. Bij asielaanvragen is dat meestal acht weken om een gehoor te plannen en daarna nog eens acht weken om een besluit te nemen. Houdt de IND zich niet aan deze periode? Dan moet de dienst van de rechter een dwangsom betalen. Dit is een rechterlijke dwangsom. 
 
Lees meer over Dwangsommen en de IND