Vaststellen staatloosheid
Rechten bij vastgestelde staatloosheid
Als u staatloos bent, bent u burger van geen enkel land. Het is daardoor meestal moeilijk om te laten zien met documenten wie u bent. U kunt officieel laten vaststellen dat u staatloos bent. Dit geeft u meer rechten. Als u vastgesteld staatloos bent, hebt u de volgende rechten:
- U kunt zich (opnieuw) inschrijven als ‘staatloos’ bij de gemeente in de Basisregistratie Personen (BRP). Dit kan alleen als u recht hebt op verblijf in Nederland.
- U kunt een reisdocument aanvragen bij de gemeente als u recht hebt op verblijf in Nederland.
- U kunt een document staatloosheid (S-document) aanvragen als u geen recht hebt op verblijf in Nederland. Met dit S-document kunt u laten zien dat u staatloos bent.
- Hebt u recht op verblijf in Nederland? Dan kunt u sneller de Nederlandse nationaliteit aanvragen door naturalisatie.
- Bent u geboren in het Koninkrijk der Nederlanden? Dan kunt u in 2 situaties de Nederlandse nationaliteit aanvragen door optie.
Laten vaststellen van staatloosheid
Er zijn 2 manieren om staatloosheid vast te laten stellen:
- De gemeente of de IND stelt vast dat u evident staatloos bent. Evident staatloos betekent dat het snel duidelijk is dat u staatloos bent omdat u voldoet aan bepaalde voorwaarden.
- Bent u niet evident staatloos? Dan kunt u bij de rechtbank in Den Haag vragen om vast te stellen dat u staatloos bent.
Evident staatloos
De gemeente of de IND kunnen vaststellen dat u evident staatloos bent. In de volgende situaties beoordelen de gemeente of IND of u evident staatloos bent:
- U gaat zich inschrijven in de BRP bij de gemeente. Of u bent al ingeschreven in de BRP en wilt uw nationaliteit veranderen. Bijvoorbeeld omdat u nu met een onbekende nationaliteit ingeschreven staat.
- U hebt een verblijfsvergunning aangevraagd bij de IND. Voor de beoordeling op uw aanvraag kan de IND op verzoek bekijken of u evident staatloos bent.
- U vraagt een document staatloosheid (S-document) aan bij de IND.
Identiteit aantonen
Om vast te stellen of u evident staatloos bent, moet u eerst uw identiteit aantonen. Daarom vragen de gemeente of IND u om documenten waarop uw persoonsgegevens en uw foto staan. Het gaat om documenten waaruit uw identiteit blijkt, zoals een paspoort of identiteitskaart. Hebt u geen officiële documenten die door de overheid zijn afgegeven? Dan vragen de gemeente of IND om andere documenten waaruit uw identiteit blijkt.
Voorwaarden evident staatloos
In de volgende situaties bent u evident staatloos:
- De overheid of rechter van een ander land heeft vastgesteld dat u staatloos bent. U hebt hier een origineel document van.
- U bent staatloos in Nederland geboren. Uw ouders zijn beiden staatloos.
- U bent in Nederland geboren en uw vader is staatloos. Uw moeder is staatloos of kan haar nationaliteit niet doorgeven.
- U bent in Nederland geboren en hebt volgens de wet geen vader. Bijvoorbeeld omdat uw vader voor uw geboorte is overleden of niet bekend is. Uw moeder is staatloos of kan haar nationaliteit niet doorgeven.
- U hebt alleen de nationaliteit van een staat die de Nederlandse overheid niet erkent.
Vaststelling staatloosheid door rechtbank
Bent u niet evident staatloos? Dan kunt u de rechtbank in Den Haag vragen om uw staatloosheid vast te stellen. Alleen een advocaat kan deze aanvraag voor u doen. U vraagt de rechter dan om een uitspraak te doen over uw staatloosheid. Beoordeelt de rechter dat u staatloos bent? Dan staat met die uitspraak vast dat u staatloos bent. De rechten van vastgestelde staatloosheid gelden dan voor u.
Procedure verzoek vaststelling staatloosheid
De procedure bij de rechtbank voor vaststelling staatloosheid bestaat uit de volgende stappen:
-
1. Documenten verzamelen
open minusVerzamel documenten voordat u het verzoek doet. Stuur zoveel mogelijk van de volgende documenten op, als u aan deze documenten kunt komen:
- identificerende documenten en reisdocumenten (inclusief verlopen documenten), te denken valt aan:
- een (verlopen) paspoort;
- identiteitskaart;
- geboorteakte;
- familieboekje;
- uittreksels van de burgerlijke stand;
- registratiedocument voor verkiezingen.;
- informatie en documenten over de nationaliteit van uw familieleden, zoals:
- identiteitsdocumenten en reisdocumenten van uw (groot-) ouders en uw echtgenoot en/of kinderen.
- voor zover van toepassing: een overzicht van de nationaliteit(en) die u hebt gehad, inclusief de reden van verkrijging en verlies daarvan;
- een overzicht van alle plaatsen en landen van verblijf vanaf de geboorte tot aankomst in Nederland van u en de bijbehorende tijdlijn met verblijfsgegevens;
- informatie en stukken over verzoeken aan autoriteiten in het land van herkomst of andere buitenlandse autoriteiten (inclusief ambassades en/of consulaten) over:
- pogingen om een nationaliteit te verkrijgen of te laten vaststellen;
- handelingen die hebben geleid tot verlies van een nationaliteit;
- pogingen om staatloosheid te laten vaststellen;
- informatie en stukken uit andere (al dan niet gerechtelijke) procedures waarin het al dan niet bezitten van een nationaliteit aan de orde was, bijvoorbeeld:
- een in of buiten Nederland gevoerde asielprocedure;
- een in of buiten Nederland gevoerde procedure waarin terugkeer naar het land van herkomst aan de orde was.
- overige persoonlijke documenten, zoals:
- huwelijksakte,
- rijbewijs,
- doopakte,
- militaire registratiekaart,
- school- of universiteitspas / schoolrapporten en -diploma’s,
- arbeidscontract(en),
- huurcontract(en) en eigendomsbewijs,
- medische documenten (zoals vaccinatieboekje, verklaring van een ziekenhuis over geboorte)
- wetgeving van / informatie over de landen waarmee u een relatie hebt (gehad), zoals
- nationaliteitswetgeving en de toepassing daarvan in de praktijk;
- andere landeninformatie die van belang kan zijn voor de beoordeling van het verzoek tot vaststelling van uw staatloosheid, zoals informatie die specifiek betrekking heeft op de minderheidsgroep waartoe u behoort of de regio waar u hebt verbleven.
- verklaringen (onder ede) van derden, bijvoorbeeld naasten, buren of leden van de gemeenschap waarvan u deel uitmaakt over de (redenen van) uw staatloosheid;
- uw eigen verklaringen over (de redenen van) uw staatloosheid.
- identificerende documenten en reisdocumenten (inclusief verlopen documenten), te denken valt aan:
-
2. Vaststelling staatloosheid verzoeken
open minusEen advocaat doet het verzoek voor u bij de rechtbank in Den Haag. U stuurt alle documenten met uw verzoekschrift mee.
-
3. Advies IND
open minusDe IND onderzoekt of uw verzoek compleet is. Mist de IND documenten? Dan vraagt de IND aan uw advocaat om de ontbrekende documenten op te sturen De IND onderzoekt dan of de opgestuurde documenten echt zijn. Daarna stuurt de IND een advies over uw staatloosheid naar de advocaat en de rechtbank. Uw advocaat heeft 4 weken de tijd om op dit advies te reageren.
-
4. Zitting
open minusTijdens de zitting bespreekt de rechter uw verzoek in de rechtbank. Uw advocaat krijgt hier een uitnodiging van. Het is voor u niet verplicht om naar de zitting te gaan. Is het advies van de IND positief? Dan kan de rechter bepalen dat er geen zitting nodig is.
-
5. Uitspraak
open minusDe rechter doet binnen 4 of 6 weken uitspraak na de zitting. De rechter stuurt de uitspraak (beschikking) naar de IND en de gemeente. Als er binnen 3 maanden geen cassatie is ingesteld, staat de uitspraak vast. Cassatie betekent in beroep gaan bij een Hoge Raad.