Stapelen van verblijfsaanvragen

Wanneer kan iemand een nieuwe verblijfsaanvraag indienen?

Mensen kunnen altijd een nieuwe aanvraag indienen. Bijvoorbeeld als de betrokken persoon van mening is dat de situatie in het land van herkomst is gewijzigd. Of omdat persoonlijke omstandigheden zijn veranderd. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat het in het land van herkomst minder veilig is geworden. Of dat iemand medische redenen heeft waardoor deze persoon niet terug kan keren.   Soms dienen mensen ook een nieuwe aanvraag in omdat ze zich niet kunnen of willen neerleggen bij het gegeven dat ze moeten terugkeren naar hun land van herkomst. Dit soort aanvragen maken overigens niet veel kans. 

Kan iedereen steeds opnieuw een nieuwe verblijfsaanvraag indienen of zit er een maximum aan het aantal keren dat dat wettelijk mag?

Er zit geen maximum aan het aantal keren dat mensen een nieuwe verblijfsaanvraag kunnen indienen. Als de betrokken aanvrager echter geen nieuwe informatie, gewijzigde omstandigheden of nieuwe documenten inbrengt om die nieuwe aanvraag te onderbouwen handelt de IND dit herhaalverzoek zo snel mogelijk af en blijft de beslissing dezelfde: een afwijzing van de aanvraag. Mensen kunnen ook een nieuwe aanvraag indienen, voor een ander soort vergunning, met een ander verblijfsdoel. Dan geldt daarvoor meestal de gebruikelijke behandelduur van dat type aanvraag.

Gaat het bij ‘stapelen’ slechts om herhaalde aanvragen voor een zelfde soort vergunning?

Nee. Na de (afwijzende) beslissing op een eerste verblijfsaanvraag, kan iemand ervoor kiezen een ander soort vergunning, met een ander verblijfsdoel dus, aan te vragen. Dat is dan een opvolgende procedure, ongeacht het feit dat het om een ander soort aanvraag gaat. Hier is bijvoorbeeld sprake van als een verzoek om een asielvergunning is afgewezen, en de betrokken aanvrager daarna probeert een verblijfsvergunning te krijgen om in Nederland te studeren.  

Is ‘stapelen’ de oorzaak van het feit dat aanvragers soms meerdere jaren moeten wachten op een definitieve beslissing over hun verblijfsvergunning? 

Dat mensen soms lang moeten wachten op een beslissing kan door meerdere dingen komen. Als het gaat om een aanvraag voor asiel komt het in het algemeen al regelmatig voor dat aanvragers langer dan 15 maanden wachten op een asielbesluit van de IND. Dit heeft met name te maken met het feit dat er al jaren meer van dit soort aanvragen binnenkomen dan waarop de IND kan beslissen. 

In het geval een eerste aanvraag wordt afgewezen kan de IND   ook aan (een beperkt aantal) andere gronden toetsen dan waar de aanvraag voor gedaan is. Bij afwijzing van een eerste asielaanvraag kan de IND bijvoorbeeld bij medische omstandigheden beoordelen of die aanleiding zijn om het vertrek uit te stellen. Ook kan de IND bijvoorbeeld ‘ambtshalve’ beoordelen of de aanwezigheid van een familielid in Nederland een reden vormt om verblijf toe te staan op grond van artikel 8 van het EVRM, het recht op familie- en gezinsleven. 

Als wordt geoordeeld dat de aanvrager recht op een verblijf heeft op grond van artikel 8 EVRM, kan een verblijfsvergunning op die grond worden verleend. Dan hoeft die persoon dus geen nieuwe aanvraag in te dienen. Dit kan ertoe leiden dat de beoordeling van een eerste aanvraag meer tijd kost. Deze extra bevoegdheid van de IND is bedoeld om het stapelen van procedures tegen te gaan. 

Verder kan ook in geval van een schrijnende situatie, veroorzaakt door meerdere bijzondere omstandigheden bij elkaar voor de aanvrager, in een eerste verblijfsprocedure worden doorgetoetst op wat ‘schrijnendheid’ wordt genoemd.

Als de eerste aanvraag wordt afgewezen, kunnen aanvragers daartegen in beroep en daarna in hoger beroep gaan. Ook de IND kan in hoger beroep gaan. Dat gebeurt dan bijvoorbeeld omdat de rechtbank het beroep van de aanvrager gegrond heeft, de IND het daarmee oneens is en die uitspraak ook gevolgen kan hebben voor andere zaken. Bij rechtbanken en de Raad van State kan het werk ook oplopen en dat kan ook weer een oorzaak zijn dat mensen soms lang(er) moeten wachten op definitieve duidelijkheid over verblijf in Nederland. Om al deze redenen kan er al veel tijd overheen gaan voordat de eerste procedure is afgerond. Vervolgens kan de aanvrager ervoor kiezen om een nieuwe aanvraag in te dienen, zoals hierboven is uitgelegd.

Dat mensen langere tijd in ons land verblijven komt geregeld ook doordat de betrokken persoon zich niet houdt aan de opgelegde vertrekplicht, nadat er een onherroepelijke beslissing is genomen door de IND op een verblijfsaanvraag. Deze mensen blijven dan illegaal in Nederland, want ze hebben geen verblijfsvergunning. Ook dienen zij soms na verloop van tijd weer een nieuwe aanvraag in, bijvoorbeeld kort voordat zij worden uitgezet naar hun land van herkomst.

Hoe vaak komt het ‘stapelen’ van procedures voor?

Hoe vaak het precies voorkomt dat mensen meerdere procedures achter elkaar starten, weten we niet. We houden dat bij in de individuele dossiers van aanvragers, maar niet in de overzichtscijfers.