IND past beoordeling asiel aan naar Europese praktijk

In een brief aan de Kamer geeft de staatssecretaris voor asiel en migratie uitleg over de aankomende aanpassingen in de werkwijze van de IND.

Aangepaste beoordeling van geloofwaardigheid 

De beoordeling van geloofwaardigheid is de eerste toets bij de inhoudelijke behandeling van een asielaanvraag. Het uitgangspunt is dat de IND vraagt om bewijsmateriaal, zoals officiële documenten, om het verhaal te onderbouwen. Als dit niet op alle punten mogelijk is past de IND een geloofwaardigheidstoets toe. 

Geloofwaardigheidstoets

De geloofwaardigheidstoets wordt gedaan aan de hand van vijf voorwaarden. Aan alle vijf voorwaarden moet worden voldaan. Deze blijven hetzelfde, maar worden meer leidend in het proces. Dat moet zorgen voor een meer gestructureerde beoordeling van de geloofwaardigheidstoets. Het gaat daarbij om voorwaarden als het tijdig overleggen van relevante documenten en informatie, en de samenhang en aannemelijkheid van verklaringen. Per voorwaarde worden persoonlijke omstandigheden en de achtergrond van de aanvrager meegewogen. Aan de hand van de voorwaarden wordt uiteindelijk geconcludeerd of het asielmotief geloofwaardig is. 

Werkinstructie ingetrokken

De werkinstructie ‘werkwijze nader onderzoek’ wordt bij publicatie van de nieuwe werkinstructie ingetrokken. Hierin is aangegeven wanneer aanvullend kan worden gehoord en wanneer moet worden beslist. Ook staat hierin toegelicht wanneer voordeel van de twijfel kan worden gegeven.

Aangepaste beoordeling van de zwaarwegendheid

Als een asielaanvraag geloofwaardig is bevonden toetst de IND vervolgens of dit ook reden is voor bescherming in Nederland. Dat is de zwaarwegendheid. Ook in deze beoordeling gaat de IND meer aandacht geven aan de persoonlijke omstandigheden van een aanvrager. Onder andere door niet meer te werken met risicogroepen, maar met risicoprofielen. In de nieuwe werkwijze worden ook wijzigingen meegenomen die volgen uit drie recente en  richtinggevende arresten van het Hof van Justitie van de Europese Unie (HvJEU). Deze arresten gaan over het beoordelen van politieke overtuiging, vrouwen als sociale groep en risico op willekeurig geweld. 

Geen lichtere toets voor risicoprofielen

De huidige werkwijze gaat uit van een lichtere toets voor iedereen die binnen een risicogroep of kwetsbare minderheidsgroep valt, ongeacht het daadwerkelijke risico dat iemand loopt. In de nieuwe werkwijze wordt nadrukkelijker gelet op het risico dat een individuele aanvrager loopt bij terugkeer naar het land van herkomst. Het risicoprofiel is een hulpmiddel bij de individuele toets. Er wordt geen lichtere toets meer toegepast. Het feit dat iemand binnen een risicoprofiel valt is op zichzelf geen reden voor asiel. 

Risico op willekeurig geweld

Naar aanleiding van een arrest van het Europees Hof past de IND de beoordeling aan van het risico om slachtoffer te worden van willekeurig geweld in het land van herkomst, de zogeheten artikel 15c situatie. Het Europees Hof heeft geoordeeld dat het kan voorkomen dat iemand vanwege zijn persoonlijke situatie slachtoffer kan worden van  willekeurig geweld, ook als willekeurig geweld in mindere mate voorkomt in een gebied. Bij aanvragen uit landen of regio’s waar hier sprake van is, moet de IND de persoonlijke situatie meewegen in de individuele beoordeling. Het kan dan bijvoorbeeld gaan om iemands beroep of fysieke beperkingen waardoor het risico om slachtoffer te worden van willekeurig geweld groter is. Welke persoonlijke situatie relevant is zal per land en per situatie verschillen. Er zijn daarom geen categorieën vastgesteld in het beleid. 

Het is aan de aanvrager om te motiveren waarom hij een reëel risico loopt op willekeurig geweld. Voor de IND betekent het dat  er een extra toets nodig is als hier sprake van is in het land van herkomst.  Daarmee worden individuele omstandigheden en kenmerken van de aanvrager meegewogen in de beoordeling. 

Medewerkers opleiden

Voor het toepassen van de wijzigingen in de beoordeling van de geloofwaardigheid en zwaarwegendheid worden trainingen georganiseerd voor alle hoor- en beslismedewerkers. Deze trainingen vinden plaats in het voorjaar, zodat de gewijzigde werkwijze in de zomer doorgevoerd kan worden. Op basis van de trainingen kunnen op details nog aanscherpingen in het beoordelingskader doorgevoerd worden.