Mijn werk is een grijs gebied. Waarin ik zwart-wit beslissingen moet nemen

Een vreemdeling die in Nederland asiel aanvraagt, kan tijdens verschillende gehoren zijn of haar verhaal doen. Eén van de hoor- en beslismedewerkers aan de overkant van de tafel is Carla, senior medewerker bij de IND. ‘Ik sta er elke dag bij stil hoeveel impact mijn beslissingen hebben op de levens van de aanvragers. Daarom is het belangrijk dat elk besluit heel zorgvuldig wordt genomen.

Weloverwogen besluiten nemen

De ene dag spreekt ze met een asielzoeker die vlucht voor het onderdrukkende regime in zijn land. De andere dag een vluchteling die homoseksueel is en bang is voor vervolging in eigen land. Aan Carla vervolgens de taak om de juiste vragen te stellen en een weloverwogen besluit te nemen. ‘Een enkele keer is dat makkelijk’, zegt Carla. ‘Maar meestal lastig. De vreemdelingen moeten hun asielrelaas aannemelijk maken. Meestal zijn dat grijze gebieden waarin je als IND’er zwart-wit beslissingen moet nemen. Iemand kan niet ‘een beetje’ in Nederland blijven.’

Veel mogelijkheden om iets te betekenen

Carla werkt intussen alweer 8 jaar voor de IND. Eerst bij de aanmeldbalie, later als hoor- en beslismedewerker. En intussen dus als senior hoor- en beslismedewerker met een aantal specialisaties. ‘Dat is het leuke aan de IND’, zegt Carla. ‘Er zijn zoveel mogelijkheden om iets te betekenen. Ik heb me in al die jaren nog geen dag verveeld. Dat komt ook doordat je veranderingen in de wereld vrijwel direct merkt bij de IND. En je daar iets mee moet. Dat houdt het werk boeiend. Als ik elke dag hetzelfde riedeltje moet uitvoeren, ben ik er snel op uitgekeken.’

Ik ben geen agent

Eén van Carla’s specialisaties is bekeringscoördinator. Ze is het aanspreekpunt voor haar collega’s in Ter Apel die mensen horen die van hun geloof zijn afgestapt. Vaak zijn zij daardoor bang voor represailles in hun eigen land. ‘Dat zijn hele lastige zaken’, vertelt ze. ‘De vreemdeling in kwestie moet aannemelijk maken waarom hij of zij in aanmerking zou komen voor asiel vanwege zijn of haar geloofsovertuiging. Daarbij moet ik in mijn achterhoofd houden dat veel mensen een verhaal verzinnen om in Nederland te mogen blijven. De gehoren zijn dus een stukje waarheidsvinding, waarbij ik zeker kritische vragen stel. Maar: ik ben geen agent. Daarom heet het ook een gehoor – geen verhoor.’

Ik beoordeel of een verhaal geloofwaardig is

Of ze het lastig vindt om een aanvraag af te wijzen? ‘Nee, spreekt ze nuchter. ‘Ik hou me gewoon aan wet- en regelgeving. Ik beoordeel of een verhaal geloofwaardig is of niet, en of iemand vervolgens in aanmerking komt voor een vergunning. Natúúrlijk is er ruimte voor de menselijke maat en neem ik iemands persoonlijke verhaal in ogenschouw. En ik vind het een prettig gevoel dat er bij de IND altijd nog een procesvertegenwoordiger naar mijn besluiten kijkt. En daarna de rechter. Dat neemt niet weg dat ik me niet verantwoordelijk voel voor de besluiten die ik neem, maar ik weet dat ik er niet alleen voor sta.’

Het minste wat ik kan doen

Zodra Carla een dossier op haar naam krijgt, probeert ze zo snel mogelijk tot een weloverwogen beslissing te komen. ‘Ik laat mensen liever geen dag te lang in onzekerheid zitten. Of ik een aanvraag nu inwillig of afwijs: ik denk dat onzekerheid een van de ergste dingen is voor vreemdelingen. En vergis je niet. Soms worden zij met de mooiste verhalen naar Nederland gelokt. Om hier vervolgens in een sobere opvang en stroperige asielprocedure te belanden. Dat doet wat met mensen. Het minste wat ik kan doen, is dan snelle en zorgvuldige beslissingen nemen.’

Dilemma’s bespreken we met elkaar

Als Carla twijfelt over een aanvraag? ‘Dan overleg ik altijd met mijn collega’s. Dat is heel belangrijk in dit vak, dilemma’s met elkaar bespreken. Elke zaak is anders. We hebben wetten en richtlijnen, maar dan nog is het soms lastig om een beslissing te nemen. Want naast de wet bestaat er ook nog zoiets als de menselijke maat.’ Ze blikt terug op een zaak die vorig jaar terugkwam van de rechtbank. ‘Volgens de rechter had de IND de afwijzing niet op de juiste gronden genomen. Er moest een nieuw besluit komen waardoor de vreemdelingen ook weer opnieuw gehoord moesten worden. Toen deze vrouw tegenover mij zat, vond ik haar verhaal zeer oprecht en consistent overkomen. Aan het einde van het gesprek kon ik haar meteen al vertellen dat zij een vergunning zou krijgen en dus in Nederland mocht blijven. Haar reactie zal ik niet snel vergeten. Het was een van die zeldzame momenten dat ik het zelf ook niet droog kon houden.’

Een zinvol gevoel

Carla schaamt zich soms voor de lange wachttijden bij de IND. ‘We werken hier zó hard. En toch maken het personeelstekort en de hoge instroom van asielzoekers dat we vaak achter de feiten aanlopen. Ik weet dat ik daar zelf weinig aan kan veranderen. Maar toch. Ik ben ook klachtencoördinator en ik hoor mezelf weleens excuses maken tegen een advocaat die ik al eerder heb gemaakt. Dat vind ik dan erg. Tegelijk vind ik de IND een prachtorganisatie met bijzonder gemotiveerde mensen. Een plek waar iedereen veel kan leren en waar tal van mogelijkheden zijn om jezelf te ontwikkelen. Met als bonus een zinvol gevoel.’